تاریخچه اولین قدمها در مسیر شکلگیری چتربال، پاراگلایدر و وسایل پروازی در دهه ۱۹۶۰ میلادی توسط ناسا صورت گرفت. در آن دوره برای کاهش آسیب سفینههای فضایی به هنگام فرود از چتر استفاده میشد این روش تا قبل از اختراع شاتلها رواج داشت؛ اما در خلال این مطالعات فعالیتهای مثبتی در جهت پیشرفت چترهای اتوماتیک و سقوط آزاد انجام گرفت.
آقای لئوناردو داوینچی نابغه بیهمتا، بخش مهمی از تاریخچه پاراگلایدرها را برعهده دارد؛ همچنین در آن زمان اساتید مانند سر جرج کایلی، اتولیلینتال، ولمر جنسن، ریچارد میلر، پرسی پیلچر، چالوت و فرانسین روگالوی و سه اسکیباز روی آب استرالیایی و... در ساخت کایتها و پاراگلایدرها تلاش نمودهاند که در آن زمان پروازهایی تا حدود صد متر انجام دادند.
دانستن تاریخچه پاراگلایدرها به ما یادآور میشود که برای پرواز با آن چه تلاشهایی صورتگرفته است.
اما تاریخچه پاراگلایدرها در ایران به سال 1997 یا سال 1372 توسط حسن امین سعیدی و محمدامین اُبهی برمیگردد؛ افراد نامبرده در رشته هنگ گلایدر تجربه داشتند و در هواپیمایی کشور کار میکردند و دوره آموزش کایت را در کشور استرالیا گذراندند در این مسیر با پاراگلایدرها آشنا شدند و در دو دستگاه پاراگلایدر به کشور وارد کردند که استارت شروع آن در کشور خورد.
نام پاراگلایدر ترکیبی از پاراشوت و گلایدر و به معنای چتر سرنده است؛ پاراگلایدرها وسیله ساده پروازی از جنس نایلون نفوذناپذیر است که امکان عبور هوا از آن وجود ندارد و وقتی از هوا پر میشود به بالی یکپارچه و مستحکم تبدیل میشود؛ شکل ایجاد شده فقط با فشار باد پابرجا میماند.
پاراگلایدرها برای پرواز سرشی طراحی شده است. یک خلبان پاراگلایدر بامهارت و باتجربه میتواند با سرش از محل Take off جدا شود و توسط جریانهای بالارونده گرم شده از تابش خورشید، خود و پاراگلایدر را بالا ببرد و ساعتها در پرواز باشد. پاراگلایدرها اغلب با دویدن در سراشیبی تپهها در نسیم حاکم بر محیط تا زمانی که از هوا پر شود و بالای سرخلبان قرار گیرد و پای او را از زمین جدا کند به پرواز درمیآید؛ همچنین پاراگلایدرها میتوانند توسط وینچ، خودرو یا قایق کشیده شوند.
تمام تجهیزات لازم برای پرواز (بال، صندلی پرواز و چتر کمکی) همگی در یک کولهپشتی جمع میشود و میتوانید آن را هرکجا با خود ببرید.
لباس پاراگلایدر تنپوشی خارقالعاده برای پرواز بوده و جزو تجهیزات ارزشمند است. لباس پرواز یک پوشش تمامقد بوده که از بدن خلبان پاراگلایدر در برابر بادها و سرمای ارتفاع و خطرات احتمالی محافظت میکند. البته استفاده از لباس مخصوص پرواز پاراگلایدر معمول و اجباری نبوده و بهصورت سلیقهای تهیه میشود.
داشتن تجهیزات موردنیاز پاراگلایدر برای آموزش و تمرین این ورزش بهاندازه داشتن بال برای پرنده مهم است. هرچند که لوازم و تجهیزات موردنیاز این ورزش بسیار پر هزینه هستند، اما با داشتن آنها شما تجربه متفاوت و بینظیر از تجربه پرواز خواهید داشت.
شما باید برخی قوانین را رعایت کنید تا جان مربی پاراگلایدر و خودتان را به خطر نیندازید. برای این امر بهتر است قبل از پرواز یک سری تمرینات هوازی را انجام دهید.
پاراگلایدرها از لحاظ شکل ظاهری شبیه یکدیگر بوده؛ ولی به لحاظ وزن، قابلیت حمل و کلاس پروازی با یکدیگر متفاوت هستند. هر بال دارای اتیکتی است که روی آن مشخصاتی از جمله وزن قابلحمل، کلاس پروازی بال و سال ساخت درج شده است.
پاراگلایدرهایی با حداکثر ایمنی و خصوصیات پروازی فوقالعاده که در مقابل بههمریختگی و آشفتگی مقاومت خوبی دارند و برای تمامی خلبانها با هر سطح مهارت طراحی شدهاند.
پاراگلایدرهایی با ایمنی خوب و خصوصیات پروازی عالی که تا حدودی در مقابل بههمریختگی و آشفتگی مقاومت دارند. این پاراگلایدرها نیز برای تمامی خلبانها با هر سطح مهارت طراحی شدهاند.
پاراگلایدرهایی با ایمنی متوسط که ممکن است بهخاطر آشفتگیهای هوا (Turbulence) و خطای خلبان عکسالعملهای دینامیکی از خود نشان دهند. در این حالت بازگشت به پرواز عادی(Recovery) به کنترل دقیق خلبان نیاز دارد.
این نوع پاراگلایدرها طراحی شده برای خلبانهایی که به تکنیکهای اصلاحی(Recovery Technique) آشنا هستند و بهصورت فعالانه و مداوم پرواز میکنند و به شرایط پرواز با ایمنی پایین آگاهی کامل دارند.
پاراگلایدرهایی که در شرایط آشفتگی هوا (Turbulence) و خطاهای خلبان عکسالعملهای بسیار شدید از خود نشان میدهند و بازگشت به پرواز عادی نیاز به مهارت و کنترل دقیق خلبان دارد.
این نوع پاراگلایدرها طراحی شده برای خلبانهایی که آشنایی کامل به خصوصیات بال خود و مهارت کافی در تکنیکهای اصلاحی دارند(Recovery Technique) و بهصورت مداوم پرواز میکنند و دارای تجربه کافی در شرایط بحرانی و آشفتگی هستند.
بالهای پاراگلایدر با ردهبندی استاندارد EN در بین اغلب خلبانان در ایران بهصورت زیر متداول است:
با ردهبندی فوق بهسادگی میتوان مشاهده کرد که هر خلبان پاراگلایدر باید با توجه تعداد و ساعت پروازی خود بال پروازی مناسبی را انتخاب کند. عجله در خرید بال با ردهبندی بالاتر نهتنها کمکی به رشد مهارتهای پروازی نمیکند بلکه میتواند اثر معکوس داشته باشد و حتی با افزایش ریسک پرواز از لذت آن بکاهد.
اگر بخواهیم به ویژگی پاراگلایدر اشاره کنیم باید بگویم برای پرواز با پاراگلایدر میتوان از یک تپه بلند پرید و نیازی به سقوط آزاد نیست. همچنین چتر پاراگلایدر توانایی تحمل شوک ناگهانی ناشی از سقوط را ندارد و ساختار چتر آن سبکتر است.