سنگنوردی

تاریخچه‌ی سنگنوردی

نقاشی‌های مربوط به 200 سال قبل از میلاد مردان چینی را در حال سنگنوردی نشان می‌دهد؛ کوهنوردان اولیه اروپایی از تکنیک‌های سنگنوردی به عنوان یک مهارت لازم برای رسیدن به قله در فعالیت‌های کوهنوردی خود استفاده می‌کردند اما در دهه 1880، سنگنوردی اروپایی به یک رشته مستقل و خارج از کوهنوردی تبدیل شد.

تجهیزات سنگنوردی

طناب: طناب جهت متصل کردن سنگ نورد به کارگاه فرود و صعود به کار می‌رود که در قطرهای مختلفی وجود دارد، از لحاظ مقاومت طناب های صخره نوردی به دو دسته قابل کشش (دینامیک) و غیر فابل کشش (استاتیک) تقسیم می‌شوند. 

کلاه ایمنی: در سنگ نوردی، کلاه وظیفه‌ی محافظت از سر در مقابل سنگ های ریزشی، تکه های یخ و یا ابزاری که از بالا می‌افتند را بر عهده دارد.

تبر: ابزاریست در سنگ نوردی که دارای سطحی صاف و کوبنده برای کوبیدن میخ ها و نوکی کند برای بیرون کشیدن ابزارها، تمیز کردن شکاف های کثیف و کار گذاشتن ابزارهای کوبیدنی کوچک است.

هارنس (Harness): وسیله‌ای است که سنگنورد با استفاده از آن از ضریب ایمنی بیشتری برخوردار می‌گردد؛ هارنس در صعود، فرود، حمایت و حمل وسایل فنی صخره نورد مورد استفاده قرار می‌گیرد. دو گونه عمومی آن هارنس های رگلاژ دار (جهت صعودهای بلند یا صعود فنی زمستانه) و هارنس های ساده هستند.

کارابین (Carabin): در سنگنوردی وسیله‌ای وجود دارد به نام کارابین، کارابین وسیله‌ای فلزی و از جنس آلیاژ آلومینیوم می‌باشد که برای اتصالات ابزار سنگنوردی به کار می‌رود. کارابین در ۲ شکل عمومی D و گلابی و به صورت های ساده یا پیچ دار ساخته می‌شود که هرکدام دارای کاربرد خاصی در صخره نوردی می‌باشند. مقاومت (میزان وزن تحملی) کارابین بر روی بدنه آن نوشته می‌شود.  اجزای کارابین شامل بدنه اصلی، ضامن، فنر، پین و در کارابین های پیچ دار شامل مهره و پیچ نیز می‌باشد. 

کرول: جزء ابزار بالا رونده در صخره نوردی به حساب می‌آید، از نظر عملکرد مانند یومار می‌باشد اما دارای تفاوت های خاصی بوده، به طور مثال به گونه‌ای طراحی شده که در هنگام قرارگیری بر روی سینه موجب ناراحتی فرد استفاده کننده نمی‌شود.

نوار، تسمه (Tape): از ابزارهای دیگر سنگنوردی می‌توان به نوار یا تسمه اشاره کرد، نوار یا تسمه برای استفاده در کارگاه ها و حمایت‌های میانی استفاده می‌شود و با توجه به عرض، طول، ضخامت، یک‌لا و دولا بودن دارای مقاومت های گوناگونی می‌باشد.

قرقره(Pully): ابزاریست در سنگنوردی جهت حرکت بهتر طناب و یا بالا بردن بهره مکانیکی. با ترکیب قرقره ها بالا کشیدن بارهای سنگین با یک نیروی بسیار کم ممکن می‌شود.

اسلینگ کامل یا کوئیک دراو (Quick draws): اسلینگ از دیگر ابزارهای سنگنوردی است که از دو کارابین متصل به هم توسط یک تسمه تشکیل شده است. این ابزار طی صعود برای اتصال استفاده می‌شود، طناب در کارابین خم جا می‌گیرد و کارابین صاف به حمایت میانی متصل می‌شود.

دیزی چین: دیزی چین از دیگر وسایل سنگنوردی می‌باشد. دیزی چین در واقع اسلینگی دوخته شده است که برای متصل کردن فرد به ابزار جدید کار گذاشته می‌شود و به عنوان بخشی از وسایل بالا رفتن از صخره به کار می‌رود. 

گچ: صخره‌نوردان با گچی‌کردن دستانشان خطر لیزخوردن را به حداقل می‌رسانند.

لباس سنگنوردی: لباس سنگنوردی باید راحت باشد و اجازه حرکات آزاد را به فرد بدهد و برای شرایط جوی محیط مورد نظر مناسب باشد. 

کفش و کتانی سنگنوردی (Rock shoe): کفش سنگنوردی کفشی است که مخصوص صعود، روی دیواره های بلند طراحی شده و معمولا روی قوزک پا را می‌پوشاند، کف کفش سنگنوردی انعطاف کمی دارد و نسبت به کتانی سنگنوردی محافظ خوبی در برابر سرما می‌باشد. کتانی سنگنوردی دارای کفی صاف و چسبنده و عاری از هر گونه عاج است، کتانی نسبت به کفش دارای انعطاف بسیار زیادی می‌باشد.

انواع سنگنوردی

این رشته ورزشی خود شامل تعدادی زیرمجموعه ورزشی می‌باشد که در ادامه می‌توانید نام انواع فعالیت‌های مختلف این رشته را ببینید:

دیواره‌ نوردی (Big Wall Climbing):

به نوعی از ورزش سنگنوردی (یا صخره نوردی) گفته می‌شود که در آن صعود بیش از یک طول طناب است (یک طول طناب معمولاً ۵۰ متر است). دیواره‌نوردی خود دارای انواع متفاوتی از قبیل صعود مصنوعی و صعود طبیعی (یا کلاسیک) می‌باشد. این سبک‌ها از لحاظ نوع حمایت‌های میانی و میزان اتکای صعودکننده به ابزارها یا توان بدنی خود از هم متمایزند. پارک ملی یوسیمیتی یکی از مشهورترین مکان‌های دیواره‌نوردی می‌باشد.

سنگنوردی اسپورت (Sport Climbing):

سنگ‌نوردی اسپورت صعودهای کوتاه (میانگین ۲۵ متر) با حمایت طناب از زمین، که صعودکننده تنها به توان بدنی خود متکی می‌باشد.

درای‌تولینگ یا صعود ترکیبی (Dry Tooling):

صخره‌نوردی با تبرهای مخصوص یخ‌نوردی.

سنگنوردی سالنی:

سنگ نوردی سالنی (که نام رسمی آن صعودهای ورزشی است) در ابتدا تلاشی برای شبیه‌سازی سنگ نوردی اسپورت در طبیعت بود که به تدریج به رشته ورزشی مستقلی تبدیل شد؛ دیواره‌های سنگنوردی سالنی از جنس فایبر گلاس یا چوب هستند و گیره‌های مصنوعی به وسیله پیچ و مهره روی این دیواره‌ها نصب می‌شوند. این رشته در حال حاضر تحت نظر فدراسیون جهانی صعودهای ورزشی به نام IFSC فعالیت می‌کند.

سه رشته‌ی اصلی صعودهای ورزشی عبارت اند از:

سرطناب : سرطناب یا "سختی مسیر" عمده ترین رشته‌ی سنگنوردی سالنی است. در این رشته فرد مسیری روی دیواره بلند را صعود می‌کند و در حین صعود، طناب متصل به هارنس (صندلی صعود) را یک به یک در حمایت های میانی (اسلینگ) می‌اندازد. امتیاز فرد با تعداد گیره هایی که گرفته‌است مشخص می‌شود.

سرعت : در رشته ی سرعت، فرد مسیر سرعت استاندارد تعیین شده توسط فدراسیون جهانی روی دیواره ی ۱۵ متری را با حمایت از بالا به سرعت صعود می‌کند. رکورد جهانی در قسمت مردان در حال حاضر 5.68 ثانیه است.

بولدرینگ(Bouldering) : همانند بولدرینگ طبیعی، فرد مسیرهای کوتاه و مهارتی را روی دیواره صعود می‌کند. حمایت با طناب انجام نمی‌شود و صعود کننده روی تشک می‌افتد. در رقابت‌های بولدرینگ، بر خلاف سرطناب، فرد می‌تواند بیشتر از یک تلاش روی مسیر داشته باشد. امتیاز فرد با تعداد مسیرهای کامل شده و تعداد تلاش های لازم مشخص می‌شود.

ویژگی ورزشکاران

این رشته ورزشی نیروی جسمانی زیادی لازم دارد و علی‌رغم تصور عموم که معتقدند بیشترین تمرکز روی قدرت عضلات بالاتنه و میان تنه است، این تصور غلط است و سنگ‌نوردی تمام عضلات بدن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و عضلات بالاتنه و پایین تنه باید به یک اندازه تقویت شوند. برای آنکه بتوان صعود از صخره را به سرانجام رساند، علاوه بر تناسب اندام و چالاکی، به آمادگی ذهنی هم نیاز است. کسی که رو به این رشته ورزشی می‌آورد، باید مشقات آن را تاب بیاورد و از لحاظ ذهنی برای انجامش آماده باشد. سنگ نوردی ورزش مخاطره‌آمیزی است اما علاقه‌مندان به این رشته ورزشی خطر و هیجان نهفته در آن را به چشم مزیت و چالش می‌بینند و از آن استقبال می‌کنند.

قهرمانان سنگنوردی

رضا علی‌پورشنازندی

در رشته سنگ‌نوردی سرعت، او یک طلای بازی‌های جهان در سال 2017 ، یک طلا ، یک نقره و یک برنز در مسابقات قهرمانی‌جهان در سال‌های 2018 ، 2016 و 2014 کسب کرد همچنین دو طلا در مسابقات کاپ آزاد چین وبازی‌های آسیایی به دست آورد .

این ورزشکار آتش‌نشان قزوینی در جام جهانی نیز با 6 طلا، 2 نقره و 6 برنز و همچنین ثبت رکورد سرعت جهان با 5.48 ثانیه به مدت 4 سال رکورددار این رشته بود.

آشیما شیرایشی

این دختر جوان متولد نیویورک و جوانترین سنگنورد صعود کننده در درجه 9a/9a+ سال 2015 شد او بیشتر در رشته‌ی صعود اسپرت فعالیت می‌کند و سابقه صعود به سیوداد د دیوس در اسپانیا را دارد. قدرت نسبی بالای او، چابکی دینامیک و انگشتان قوی به وی اجازه می‌دهد تا با شتاب مانند یک عنکبوت روی صخره ها صعود کند. او بولدر را در هفت سالگی و روی سنگ‌های سنترال پارک آغاز کرد.