سوارکاری

تاریخچه‌ی سوارکاری

سوارکاری ورزشی بسیار قدیمی است که از دیرباز به منظور جنگیدن یا پیام رسانی به افراد آموزش داده می‌شد. باستان شناسان با توجه به قدیمی‌ترین آثار بر جای مانده از پیشینیان در رابطه با رام کردن اسب ها، معتقدند که اولین اسب های اهلی به بیش از سه هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردند و تا قبل از آن اسب به منظور تهیهٔ غذا شکار می‌شده است. بر اساس نقوش یافت شده بر روی سفال‌های کشف شده چند هزار ساله و خطوط میخی ثبت شده بر روی این سفال ها در ایران، دوران هخامنشیان را به عنوان زمان طلایی اسب سواری و پرورش اسب می‌دانند؛ البته باستان شناسان در بعضی نقاط از اروپای شرقی دهنه‌هایی پیدا کرده‌اند که به شش هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردند و این نشان می‌دهد که انسان از آن زمان سعی داشته است که اسب‌ها را رام کند و از آن بهره ببرد، ولی به دلیل سرعت آن‌ها در فرار موفق نشده است؛ قدیمی ترین آثار در اروپای شرقی، شمال قفقاز و آسیای مرکزی یافت شده‌اند.

مورخان عقیده دارند که انسان‌ها تا قبل از یادگیری چگونه سوار شدن بر اسب، از ارابه استفاده می‌کردند. تربیت و پرورش اسب در خاورمیانه اهمیت بسیاری داشت و صحرانشینان این مناطق به پرورش و نگه‌داری اسب های اصیل عربی می‌پرداختند.

سوارکاری تا اواخر قرن پانزدهم، بیشتر در جنگ ها معمول بود البته در بعضی از کشورها مانند ایران باستان به عنوان ورزش و سرگرمی نیز مورد توجه قرار می‌گرفت (مانند بازی چوگان) ولی جنبهٔ هنری آن از اواخر قرن پانزدهم میلادی به بعد اهمیت یافت. بلأخره در اواخر قرن نوزدهم، با پیشرفت صنعت و جایگزین کردن اسب‌ها توسط ماشین آلات، سوارکاری جنبهٔ ورزشی و سرگرمی که امروزه مشاهده می‌شود را به خود گرفت.

آداب سوارکاری

برای داشتن یک سواری دلچسب باید سوارکار اسب، آداب سوارکاری را بلد باشد تا بتواند علاوه بر لذت سوارکاری، مراقبت های لازم را از خود و حیوان خود انجام دهد اگر این آداب را نداند هم به خود و هم اسب آسیب خواهد زد.

رعایت تمیزی و دقت به استایل اسب جزء اصول اولیه اسب سواری می‌باشد.

هنگام سوارکاری پوشیدن لباس مخصوص و کلاه سوارکاری را نادیده نگیرید.

همیشه یک عدد قشو و برس تمیز کننده در دست داشته باشید که سریعا اسب خود را تمیز کنید.

ملزومات اسب را روی اسب پیاده کنید واز محکم بودن اتصالات زین و افسار اسب خود مطمئن شوید.

یک سوارکار برای خروج اسب از جایگاهش به کله گیر و طناب بلند نیاز دارد، در واقع بلندی طناب می‌تواند در کنترل اسب به شما کمک کند.

اگر مایل به سوارکاری در فاصله دور از باشگاه هستید به همراه یک یا چند سوارکار این کار را انجام دهید تا اسب شما آسوده خاطر باشد و به راحتی از باشگاه فاصله بگیرد.

اسب‌ها عاشق قلنج شکستن هستند، برای از بین بردن خستگی ناشی از تنهایی در اسطبل و همچنین کم کردن انرژی و هیجان اسب خود، او را به نزدیکی خاک نرم ببرید تا روی آن غلت بزند.

همیشه در دست خود وسیله‌ایی همانند طناب یا شلاق داشته باشید؛ این طناب یا شلاق علاوه بر کنترل اسب، می‌تواند به شما در به حرکت درآوردن راحت حیوان و جلوگیری از تهدیدها و خطرات کمک کند.

از جلو یا از سمت های چپ یا راست به اسب خود نزدیک شوید، نه از عقب، اسب‌ها می‌توانند لگد بزنند و باعث صدمات جدی و حتی مرگ شوند.

قبل از اینکه قصد سوار شدن داشته باشید با اسب خود در آن منطقه قدم بزنید.

مبتدیان باید در داخل پیست یا محوطه آموزشی سوار شوند و قبل از اولین سواری خود، تجهیزات ساده و ابتدایی را تهیه کنند، سپس برای اطمینان حاصل کردن از سواری امن و آسوده از تجهیزات مناسب و ایمن استفاده کرده و دیگر احتیاط ها را رعایت کنند.

تجهیزات سوارکاری

شلوار یا جین راحتی بپوشید تا از ساییده شدن در امان باشید؛ سعی کنید شلواری را انتخاب کنید که مناسب و اندازه بوده و مقداری حالت کشسانی داشته باشد. اگر میخواهید چیزی مخصوص اسب سواری داشته باشید می‌توانید جین، شلوار چسبان یا شلوار معمولی سوارکاری تهیه کنید.

از پوشیدن شلوارهای گشاد و آویزان بپرهیزید؛ شلوار را خیلی تنگ انتخاب نکنید که در نشستن یا پوشیدنش مشکل داشته باشید و حواستان باشد شلوارهای لیز هم نپوشید.

تیشرت یا پیراهن آستین بلند بسته به نوع آب و هوا بپوشید؛ اگر در مسیر سوارکاری می‌کنید بهتر است لباس یا گرمکن رنگ روشن بپوشید تا قابل رویت باشید.

چکمه سواری با پاشنه ۲.۵ تا ۳.۸ سانتی‌متری انتخاب کنید؛ چکمه ها بهترین انتخاب برای سوارکاری هستند چون انگشت ها را پوشش داده و ایمنی قوزک‌پا را تضمین می‌کنند. پوشیدن چکمه پاشنه‌دار، کشش لازم را برای وقتی که پا در رکاب می‌گذارید فراهم کرده و نشستن روی زین را آسان تر می‌کند.

چکمه های جمع و جور انتخاب کنید تا درون رکاب به راحتی جا بگیرد و از پوشیدن چکمه های حجیم و بد قواره، پلاستیکی، پاشنه بلند یا صندل مانند دوری کنید.

کلاه ایمنی انتخاب کنید که اندازه سر شما باشد. کلاه ایمنی مهمترین بخش تجهیزات سوارکاری شماست. نوار نرمی را به عنوان معیار، دور سر خود حدود ۱.۳ سانتی متر بالای ابروها بپیچید، این معیار می‌تواند به پیدا کردن سایز مناسب کلاه شما کمک کند؛ بند کلاه باید زیر چانه شما محکم باشد.

وقتی خم می‌شوید کلاه باید روی سر شما ثابت بماند، بند پشتی باعث می‌شود تا کلاه به جلو سُر نخورد و بندهای کناری کلاه باید روبروی لاله گوش قرار بگیرد، کلاه باید دارای منافذی باشد که مانع از جمع شدن حرارت زیر آن شود.

یک جفت دستکش چرمی برای بهتر دست گرفتن افسار اسب تهیه کنید. اگر اسب تقلا کند یا افسار نمناک شود، در نبود دستکش در دست گرفتن افسار مشکل خواهد شد.

انواع سوارکاری

سوارکاری شاخه‌های متعددی دارد که به طور کلی در دو دسته قرار می‌گیرند:

1- مسابقات اسب‌دوانی

اسب دوانی: این مسابقات از دوران قدیم در بسیاری از تمدن‌ها همچون یونان و روم باستان وجود داشته‌است. مسابقات یورتمه و تاخت از مسابقات رایج اسب‌دوانی هستند:

مسابقات یورتمه (سوار بر اسب یا ارابه) که هدف نفر اول در آن رسیدن به خط پایان است، بدون این که اسب با سرعت گرفتن شروع به تاختن کند؛ تاختن اسب باعث حذف شدن سوارکار از دور مسابقه می‌شود.

مسابقات تاخت، که در آن‌ها نیز هدف اول رسیدن به خط پایان است، اما این بار با تاخت. مسافت این مسابقات بین ۲٫۴۰۰ و ۱٫۶۰۰ متر است. نوعی دیگر از مسابقات تاخت، همراه با مانع است و اسب باید از روی آن‌ها بپرد؛ مسافت این مسابقات با توجه به نوع موانع متفاوت است.

2- مسابقات ارابه‌رانی:

این مسابقات معمولاً دارای سه مرحله هستند: مرحلهٔ درساژ (که در آن شیوه و جذابیت نمایش و رفتار و حرکات اسب سنجیده می‌شود.) مرحلهٔ ماراتون (که امتحانی زمان بندی شده‌ و از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده‌است، معمولاً دارای موانعی طبیعی یا مصنوعی می‌باشد و در آن مهارت، توانایی جسمی و سرعت اسب سنجیده می‌شود.) و مرحلهٔ آخر که عبارت است از حرکت در راه‌هایی که از اطراف، توسط توپ‌هایی (یا چیزهای دیگر) محدود شده‌است. گذشت وقت مجاز یا افتادن توپ باعث از دست رفتن امتیاز می‌شود.

مرحله‌ی درساژ، که در آن کیفیت ارتباط میان سوارکار و اسب سنجیده می‌شود، در زمین‌هایی مستطیل‌ شکل به طول ۶۰ متر و عرض ۲۰ متر برگزار می‌شوند و سوارکاران به ترتیب در زمین حاضر شده و برنامه‌های خود را اجرا می‌کنند. این برنامه‌ها می‌توانند مشخص‌شده یا آزاد باشند، داوران بر اساس تکنیک و دقت سوارکار و همچنین اطاعت، حرکات اسب و ارتباط میان آن دو قضاوت کرده و بین صفر تا ده امتیاز می‌دهند.

انواع دیگری نیز مانند پرش با اسب، مسابقات استقامت، مسابقات وسترن، رودئو، چوگان، رشته رینینگ، رشته هانتر، رشته پل بندینگ و رشته تریل ریدینگ وجود دارند که نیاز به توضیحات مفصلی دارند.

قهرمانان سوارکاری

Laffit A. Pincay Jr

در سال 1946 در شهر پاناما متولد شد و در سال 2003 پس از 40 سال مسابقه دادن بازنشسته شد. از جمله برد های او 9 برد در جام طلای هالیوود و سه برد در بلمونت استیک و یک برد دربی کنتاکی بود و یک مجسمه Laffit A. Pincay Jr در حال حاضر در پارک سانتا آنیتا به نمایش گذاشته شده و همچنین اسم او در موزه ملی مسابقه سالن مشاهیر هک و برای همیشه ماندگار شد.

ویلیام بیل شومیکر

در سال 1931 در انگلستان متولد شد و علاوه بر مهارتش در سوارکاری به علت قد کوتاهش که 149 سانتی متر بود هم بسیار مورد توجه قرار گرفت. فارق از عناوین و افتخارات فراوان، شومیکر در 19 سالگی توانست لقب بهترین سوارکار ایالت متحده را به دست آورد.

سوارکاری در ایران با توجه به سابقه تاریخی اش طرفداران زیادی دارد اما سوارکاران ایرانی هنوز نتوانسته اند در میادین جهانی افتخارات چشمگیری ثبت کنند البته بی شک این افق برای سوارکاران ایرانی چندان هم دست نیافتنی نیست.