رشته ورزشی پرتاب دیسک

تاریخچه رشته ورزشی پرتاب دیسک:

تاریخچه پرتاب دیسک به یک رویداد دربازی‌های المپیک اصلی یونان باستان بازمی‌گردد. البته بعدها و با گذشت زمان رشته پرتاب دیسک هم به فراموشی سپرده شد، تا اینکه در سال ۱۸۷۰ میلادی توسط معلم ژیمناستیکی در آلمان به نام کریستین گئورگ کولراوش و شاگردانش رشته ورزشی پرتاب دیسک دوباره احیا شد.

مسابقات سازمان‌یافته مردان در اواخر قرن نوزدهم ازسرگرفته شد و از زمان اولین رقابت مدرن، بازی‌های المپیک تابستانی ۱۸۹۶، بخشی از بازی‌های المپیک تابستانی مدرن بوده است و امروزه بخشی معمولی از مسابقات مدرن دوومیدانی در همه سطوح است و جایگاه ویژه‌ای دربازی‌های المپیک حفظ کرده است.

اولین ورزشکار مدرنی که دیسک را درحالی‌که تمام بدن را می‌چرخاند پرتاب کرد فرانتیشک جاندا سوک از بوهمیا (جمهوری چک فعلی) بود. جاندا سوم این تکنیک را هنگام مطالعهٔ موقعیت مجسمهٔ معروف دیسکوبولوس اختراع کرد. پس از تنها یک سال توسعه این تکنیک، او مدال نقره المپیک ۱۹۰۰ را به دست آورد.

مسابقات زنان نیز در دهه‌های اول قرن بیستم آغاز شد و نهایتاً به برنامه المپیک برای بازی‌های ۱۹۲۸ اضافه شد.

آداب پرتاب دیسک:

دیسک

بدنهٔ دیسک باید جامد یا توخالی باشد و از جنس چوب یا مادهٔ مناسب دیگری با لبه‌ای از فلز و به شکل دایرهٔ کامل و قرص‌مانند (به شکل عدس) ساخته شود. لبهٔ دیسک باید کاملاً گرد و شعاع آن ۶ میلی‌متر باشد. ضخامت دیسک در قسمت وسط بیشتر است و باید در حدود ۴۴ تا ۴۶ میلی‌متر باشد.

وزن دیسک برای مردان ۲ کیلوگرم و قطر آن حداکثر ۲۲۱ و حداقل ۲۱۹ میلی‌متر، و برای زنان ۱ کیلوگرم و قطر آن حداکثر ۱۸۲ و حداقل ۱۸۰ میلی‌متر است. دیسک‌ها باید طوری ساخته شوند که همواره دارای حالت تعادل باشند و دو طرف آنها متقارن باشد.

پرتاب ديسک معمولاً بايد از داخل قفس مخصوص که دهانهٔ آن با زاويهٔ ۴۰ درجه باز شده است صورت پذيرد.

منطقه پرتاب

از دایره‌ای به قطر ۲٫۵ متر که داخل یک قفس ساخته شده و تنها با حلقه‌ای از آهن که معمولاً با رنگ سفید رنگ‌آمیزی شده و به شکل دایره درآمده است تشکیل می‌شود. کف دایره باید از جنس سختی مانند سیمان یا آسفالت باشد و نباید خیلی صاف باشد. به‌طوری‌که پرتاب‌کننده روی آن سُر بخورد. کفِ کاملاً مسطحِ دایره باید در حدود ۱۴ تا ۲۶ میلی‌متر پایین‌تر از لبهٔ بالاییِ حلقهٔ آهنی باشد.

منطقه فرود

محدوده‌ای با قِطاعِ ۴۰ درجه است که با دو خط یا نوار ۵ سانتی‌متری مشخص می‌شود. این محل باید خاک نرم یا چمن باشد تا از شکسته‌شدن دیسک‌های پرتاب‌شده جلوگیری کند. برای تعیین قطاع ناحیهٔ فرود (۴۰ درجه)، از مرکز دایره ضلعی به طول ۲۰ متر به‌عنوان یک طرف قطاع ترسیم کنید، سپس ضلع دوم قطاع را طوری ترسیم کنید که فاصلهٔ دو ضلع به طول ۲۰ متر از مرکز دایره، ۱۳٫۶۸ متر شود و سپس این دو خط را امتداد دهید تا قطاع کامل یا ناحیهٔ فرود پرتاب دیسک به دست آید.

قوانین مسابقات پرتاب دیسک:

• • ترتیب پرتاب شرکت‌کنندگان با قرعه‌کشی انجام می‌شود.
  • قبل از شروع مسابقه معمولاً به هر پرتاب‌کننده اجازهٔ دو پرتاب تمرينى در داخل دايرهٔ مسابقه داده مى‌شود ولى پس از شروع مسابقه ورزشکار مجاز نيست و نمى‌تواند از دايرهٔ مسابقه براى تمرين استفاده کند.
  • اگر تعداد شرکت‌کنندگان بیش از ۸ نفر باشد، هر نفر سه بار دیسک را پرتاب می‌کند و ۸ نفر اول از لحاظ رکورد، سه پرتاب دیگر انجام می‌دهند. اما اگر تعداد شرکت‌کننده‌ها ۸ نفر یا کمتر باشد هر شرکت‌کننده ۶ پرتاب انجام می‌دهد و بهترین پرتاب، ملاک رده‌بندی خواهد بود.
  • هر شرکت‌کننده برای پرتاب خود یک دقیقه زمان دارد و در صورت گذشت زمان و عدم پرتاب، نوبت پرتاب او از بین می‌رود.
  • اندازه‌گیری مسافت پرتاب شده توسط یک متر نواری غیرانعطاف‌پذیر انجام شده و تا مقیاس یک سانتی‌متر محاسبه می‌شود.
  • اگر اندازه پرتاب دو نفر مساوی باشد بهترین پرتاب دوم آن‌ها و اگر پرتاب دوم نیز مساوی باشد بهترین پرتاب سوم آن‌ها محاسبه خواهد شد.
  • در مسابقاتی که به‌صورت دومرحله‌ای انجام می‌شود، شرکت‌کنندگانی که پس از انجام سه پرتاب به حدنصاب ایده‌آل کمیته فنی مسابقات برسند به مرحله بعد خواهند رفت.
  • هنگام پرتاب، پاى پرتاب‌کننده يا هيچ بخش از بدن او نبايد با لبهٔ بالائى حلقهٔ دايره يا زمين اطراف آن تماس پيدا کند.
  • دیسک پرتاب شده باید کاملاً داخل قسمت مشخص شده فرود آید وگرنه خطا محسوب می‌شود.
  • پرتاب‌کننده باید تا فرود کامل دیسک درون دایره باقی بماند و با اجازه سرداور از منطقه پرتاب دیسک خارج شود.
  • پس از انجام پرتاب، ورزشکار بايد از نيمهٔ دوم دايره یعنی پشت منطقه فرود خارج شود.
  • استفاده از دستکش يا نوار پيچ‌کردن انگشتان و يا پاشيدن هر نوع ماده بر کف دايره يا کفش‌ها مجاز نيست ولى استفاده از کمربند براى محافظت از ستون فقرات اشکالى ندارد.

رتبه بندی

در رنکینگ اعلام شده برای پرتاب دیسک در بخش مردان آقای کریستین که از کشور اسلوونی در رتبه اول قرار دارد و میکولاس الکنا از کشور لیتوانی رتبه دوم را از آن خود کرده است. رتبه سوم نیز در اختیار دنیل استهل از کشور سوئد قرار دارد.

در بخش بانوان خانم والاتری آلمن از کشور آمریکا اول، ساندرا پرکوویچ از کرواسی دوم و کریستین پودنز از آلمان سوم هستند.

ویژگی‌های جسمی ورزشکاران رشته ورزشی پرتاب دیسک:

بسیاری از کسانی که به این رشته می‌پردازند، اضافه‌وزن دارند. اما مثل کشتی و وزنه‌برداری نیست که حتماً ورزشکاران باید دارای وزن مشخصی باشند. همچنین مثل ژیمناستیک و شیرجه و... هم نیست که ورزشکاران برای داشتن انعطاف کافی باید وزن کمی داشته باشند. در این رشته اولین و مهم‌ترین فاکتور این است که ورزشکار باید بالاتنه قوی و دستان نیرومندی داشته باشد.

علاوه‌برآن اگر ورزشکار سرعت یا چابکی بالایی داشته باشد می‌تواند هنگام چرخش برای پرتاب به‌سرعت بالاتری دست پیدا کند که موجب افزایش برد پرتاب وی می‌شود.

از لحاظ روانی تمام ورزشکاران بخصوص در ورزش قهرمانی باید روحیه بالایی برای باور به پیروزی و پذیرش شکست داشته باشند.

قهرمانان رشته پرتاب دیسک:

یورگن شولت

یورگن شولت از آلمان شرقی و رکورددار پرتاب دیسک جهان از ژوئن ۱۹۸۶ تا کنون است که طولانی‌ترین رکورد جهانی مردان است (با پشت سر گذاشتن رکورد پرش طول جسی اونز که به مدت ۲۵ سال و ۷۹ روز پابرجا بود). مسافتی که او دیسک را پرتاب کرد ۷۴٫۰۸ متر بود.

در کارنامه یورگن یک طلا و یک نقره در مسابقات المپیک، یک طلا، یک نقره و دو برنز در مسابقات قهرمانی جهان و یک طلا، یک نقره و یک برنز در قهرمانی اروپا به چشم می‌خورد. علی‌رغم رکوردهای فوق‌العاده‌ای که در تمرینات ثبت می‌کرد، او  در بازی‌های المپیک تابستانی ۱۹۸۴ در لس‌آنجلس به دلیل تحریم بازی‌ها توسط کشورش شرکت نکرد و همین می‌تواند تعداد کم مدال‌هایش باشد.

آل اورتر

آلفرد اورتر ورزشکاری آمریکایی بود که بیشترین مدال پرتاب دیسک در المپیک را به دست آورد، او توانست در چهار دوره متوالی المپیک از سال ۱۹۵۶ تا ۱۹۶۸ مدال طلا کسب کند. او اولین ورزشکاری بود که در چهار بازی متوالی المپیک در یک‌رشته انفرادی مدال طلا کسب کرد و همچنین اورتر یکی از اعضای تالار مشاهیر IAAF است.

احسان حدادی

احسان حدادی زادهٔ ۳۰ دی ۱۳۶۳ در تهران و رکورددار فعلی پرتاب دیسک در تمامی رده‌های سنی ایران و رکورددار همین رشته در رده بزرگسالان آسیا با حدنصاب ۶۹٫۳۲ متر است.

او توانست در المپیک ۲۰۱۲ در لندن مدال نقره رشته پرتاب دیسک را برای ایران کسب کند. این نخستین‌بار بود که یک ایرانی در رشته ورزشی پرتاب دیسک آن‌هم در ورزشگاه اصلی المپیک پرچم کشورش را به اهتزاز درآورد. حدادی در مسابقات قهرمانی دوومیدانی آسیا در سال ۲۰۱۹ به پرافتخارترین ورزشکار آسیا در تمامی رشته‌های دوومیدانی تبدیل شد.

افتخارات: ۱ برنز مسابقات جهانی، ۴ طلای بازی‌های آسیایی، ۶ طلای قهرمانی آسیا، ۱ نقره و ۱ برنز جام قاره‌ای و ۱ طلا، ۱ نقره و یک برنز بازی‌های کشورهای اسلامی.

«برای شناخت دیگر رشته های ورزشی کلیک کنید: انواع ورزش‌ها»