منظور از ناهنجاری های اسکلتی عضلانی (MSD) چیست؟
هر نوع آسیب و یا شرایط جسمی که بتواند بر اندام‌های مرتبط با حرکت بدن مثل تاندون‌ها، رباط‌ها، ماهیچه‌ها، دیسک‌ها و اعصاب تأثیر بگذارد، به‌عنوان ناهنجاری اسکلتی عضلانی شناخته می‌شود.
ناهنجاری های اسکلتی عضلانی یا MSD اغلب در اثر حرکات مکرر، قرارگرفتن طولانی‌مدت بدن در وضعیت‌های نادرست و نداشتن فعالیت بدنی به وجود میاید.
ناهنجاری های اسکلتی بیش از ۱۵۰ بیماری یا شرایط جسمی مختلف را شامل می‌شود که همگی بر روی سیستم حرکتی بدن تأثیر گذارند، این ناهنجاری‌ها ممکن است ناگهانی در اثر شکستن استخوان یا کشیدگی ماهیچه ایجاد شوند یا اینکه به‌صورت تدریجی با یک کمردرد ساده شروع به گسترش‌پیداکردن در بدن کنند.
ناهنجاری های اسکلتی اغلب با بروز درد و محدودیت‌های حرکتی به‌صورت موقت و یا مادام‌العمر بروز پیدا می‌کنند که به طور قابل‌توجهی دامنه حرکات را محدود کرده و منجر به بازنشستگی زودهنگام، کاهش سطح رفاه و توانایی برای حضور فعال در جامعه می‌شوند.
تقریباً ۱٫۷۱ میلیارد نفر در سرتاسر جهان به بیماری‌های اسکلتی عضلانی مبتلا هستند. این بیماری بیشترین میزان درد تجربه شده را دارد، این درد و حالت نامناسب جسمی می‌تواند بیماری‌های گوناگونی را برای افراد ایجاد کند که به روزهایی دور از کار نیاز داشته باشند. ارزیابی می‌شود که ابتلا کارمندان به MSD سالانه میلیاردها دلار برای کسب‌وکارها هزینه دارد.
ناهنجاری های اسکلتی عضلانی عامل اصلی ناتوانی در دنیا هستند بااین‌حال به دلیل رشد جمعیت و افزایش سن، تعداد افرادی که با این موضوع و محدودیت‌های عملکردی مرتبط با آن درگیرند، در حال افزایش است.
شناسایی و درمان زودهنگام MSD برای جلوگیری از ناتوانی افراد در کار و صرفه‌جویی در هزینه‌های درمان اهمیت زیادی دارد.
«برای تعیین ناهنجاری اسکلتی در خود و یا در اطرافیان به این صفحه مراجعه کنید: تعیین ناهنجاری های اسکلتی»
علت بروز ناهنجاری های اسکلتی
پیشی‌گرفتن خستگی از سیستم بازیابی بدن علت اصلی بروز ناهنجاری اسکلتی است. اما عوامل دیگری هم در بروز این ناهنجاری‌ها نقش دارند از جمله:
-
کار زیاد
زمانی که افراد فراتر از محدودیت‌ها و توانایی‌هایی که دارند کار می‌کنند، سیستم اسکلتی عضلانی خود را به خطر می‌اندازند. عوامل خطر مرتبط با کار، بیشتر به تکرار کارهای سنگین، اعمال فشار و وضعیت‌های نامناسب تقسیم می‌شوند. کار بیش از حد به‌عنوان عامل اصلی بروز ناهنجاری اسکلتی عضلانی شناخته شده است.
-
وضعیت بدنی نامناسب
قرارگرفتن بدن در وضعیت بدنی نامناسب مثل قوز کردن، حمل‌کردن کوله‌پشتی‌های سنگین، بیش از حد ایستادن یا بیش از حد نشستن و … می‌تواند فشار زیادی را به مفاصل، ماهیچه‌ها و تاندون‌ها تحمیل کند. هنگامی که این موضوع به‌صورت مکرر تکرار شود به دلیل اینکه زمان بهبودی کافی برای مفاصل و تاندون‌ها وجود ندارد، منجر به افزایش خطر ابتلا به ناهنجاری اسکلتی می‌شود.
-
عوامل فردی
نوشیدن بیش از حد الکل، نوشابه، تغذیه غلط، بی‌تحرکی، خواب نامناسب، سیگارکشیدن، عادات بهداشتی ضعیف و به‌صورت کلی سبک زندگی نامناسب می‌تواند افراد را در معرض خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله ناهنجاری های اسکلتی قرار دهد.
-
نبود استراحت کافی
هنگامی که خستگی بر سیستم ریکاوری بدن پیشی می‌گیرد، MSD ایجاد شده و باعث بی‌نظمی‌های اسکلتی عضلانی می‌شود. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که افراد به استراحت کافی و طی‌کردن فرایند بهبود موردنیاز خود توجه نمی‌کنند، به دنبال آن، نبود تناسب‌اندام، کمبود آب بدن و تغذیه نامناسب وضعیت را بدتر کرده و افراد را با شدت بیشتری درگیر ناهنجاری خواهد کرد.
علائم ناهنجاری اسکلتی عضلانی
برخی از شایع‌ترین علائم ناهنجاری های اسکلتی MSD عبارت‌اند از:
-
درد
درد مربوط به ناهنجاری اسکلتی عضلانی در نواحی مربوط یعنی نواحی اسکلتی عضلانی بروز پیدا می‌کند، این درد ممکن است بعد از یک رویداد آسیب‌زا مثل تصادف یا ضربه خوردن رخ دارد یا به‌صورت تدریجی و مستمر ایجاد شده و ادامه پیدا کند.
دردهای مربوط به MSD صرف‌نظر از تغییر در وضعیت بدن یا الگوی حرکت، کاهش یا تغییر نمی‌کنند، با احساس بی‌حسی یا سوزن‌سوزن‌شدن همراه هستند و اغلب باعث بیدارشدن در طول شب می‌شوند.
اگر دچار درد در نواحی اسکلتی عضلانی شده‌اید، باید دراسرع‌وقت به پزشک مراجعه کنید.
-
کاهش دامنه حرکتی
ناهنجاری های اسکلتی تحرک و توانایی‌های عملکردی فرد را تحت‌تأثیر قرار داده و آن را محدود می‌کنند.
-
تغییر شکل مفاصل
در مواردی که تشخیص و درمان اولیه در دسترس نباشد، مفصل دچار تغییر شکل شده و ممکن است هنگام حرکت صداهایی از خود بروز دهد.
-
التهاب
ناهنجاری اسکلتی عضلانی همراه با درد و اختلال در عملکرد، قرمزی، تورم و گرما در ناحیه پوشاننده شده با پوست قابل‌مشاهده است.
انواع ناهنجاری اسکلتی رایج:
-
هایپرکایفوز (گوژپشتی):
کیفوز نوعی انحراف ستون فقرات به سمت بیرون است که باعث ایجاد درد و در شرایط وخیم مشکلات تنفسی می‌شود.
-
لگن مایل:
مایل بودن لگن زمانی رخ می‌دهد که استخوان لگن تقارن نداشته باشد، در این حالت یک طرف لگن بالاتر و طرف دیگر پایین‌تر از محل اصلی خود قرار می‌گیرند.
-
کف پای گود
وقتی ارتفاع قوس کف پا از حدی بیشتر باشد فرد دچار گودی کف پا شده است. این ناهنجاری به دلیل ضعف عضلات ساق پا، تغذیه نامناسب و ضعیف‌بودن اعصاب ساق پا بروز پیدا می‌کند.
-
قوز شانه (شانه گرد)
وقتی شانه‌ها از حالت طبیعی خود جلوتر آمده و باعث کمردرد می‌شود، به علت عدم تناسب شانه با ستون فقرات فرد دچار ناهنجاری اسکلتی از نوع قوز شانه شده است.
-
اسکولیوز یا کج پشتی
بیماری‌های ژنتیکی یا ضعف عضلات اطراف ستون فقرات می‌توانند باعث ایجاد نوعی انحراف در ستون فقرات شوند که پشت فرد بیمار به‌جای شکل معمول خود به شکل حرف C و یا S دیده شود. ناهنجاری اسکولیوز هر چه سریع‌تر تشخیص داده شود رسیدن به بهبودی امکان‌پذیرتر خواهد بود.
-
پشت تابدار
در ناهنجاری پشت تابدار که به علت ایستادن‌های نادرست و ضعف عضلات رخ می‌دهد، لگن به سمت جلو و سینه به سمت عقب تمایل پیدا کرده و باعث مشکلات عدیده‌ای می‌شود.
-
کج گردنی
ناهنجاری کج گردنی زمانی رخ می‌دهد که سر به یک طرف و فک به‌طرف دیگر کج شود. ضعف گرفتگی و کوتاهی عضلات یا عوامل مادرزادی می‌توانند سبب ایجاد این ناهنجاری باشند.
-
شانه نابرابر
وقتی شانه‌ها از حالت تراز بودن با هم درآیند طوری که یک طرف بالاتر یا پایین‌تر از طرف دیگر باشد، ناهنجاری شانه نابرابر رخ‌داده است.
-
کتف بال‌دار
در ناهنجاری کتف بال‌دار، بخش‌های مختلف استخوان کتف دچار بیرون‌زدگی می‌شوند که باعث ایجاد درد در قسمت کمربند شانه‌ای می‌شود.
-
استئوآرتریت
در ناهنجاری اسکلتی استئوآرتریت که با افزایش سن احتمال بروز آن بیشتر می‌شود غضروف زانو شروع به تحلیل‌رفتن کرده و باعث تغییر شکل زانو می‌شود.
از بروز ناهنجاری های اسکلتی عضلانی پیشگیری کنید!
بیشتر اختلالات اسکلتی عضلانی عوامل خطر یکسانی مانند عدم فعالیت بدنی، چاقی، تغذیه نامناسب و سیگارکشیدن دارند، می‌توان با رفع علائم خطر تا حد زیادی از بروز ناهنجاری های اسکلتی عضلانی در بدن جلوگیری کرد.
رعایت‌کردن این نکات در پیشگیری از ناهنجاری های اسکلتی کمک‌کننده است:
- قبل از شروع فعالیت‌هایی که تکراری، ایستا یا طولانی هستند، بدن خود را گرم کنید و عضلاتتان را بکشید.
- هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یکبار از هر وضعیت ثابتی خارج شوید و عضلات سفت را بکشید.
- به درد احترام بگذارید. هر زمان که فعالیت‌ها باعث درد می‌شوند، وضعیت خود را تغییر داده یا متوقف کنید.
- در تمام فعالیت‌ها از موقعیت مناسب استفاده کنید. بازوها را نزدیک بدن، آرنج‌ها را ۱۰۰ درجه، ساعدها را خنثی (شست به سمت سقف) و مچ را صاف نگه دارید.
- هنگام نشستن با تنظیم مناسب صندلی یا استفاده از زیرپایی، پاها را صاف روی زمین نگه دارید.
- مچ دست را تاحدامکان خنثی نگه داشته و از حرکات شدید خودداری کنید. یک منطقه امن حرکتی برای مچ دست شما وجود دارد. این ناحیه در همه جهات حدود ۱۵ درجه است
- از خم‌شدن گردن به جلو برای مدت طولانی خودداری کنید. اگر از روی یک دست‌نوشته تایپ می‌کنید، سند را روی یک نگهدارنده در کنار یا زیر صفحه رایانه خود قرار دهید
- از موقعیت‌های ثابت برای مدت طولانی اجتناب کنید. ماهیچه‌ها وقتی در یک موقعیت قرار می‌گیرند سریع‌تر خسته می‌شوند. برای افزایش گردش خون به حرکت ادامه دهید.
درمان اختلالات اسکلتی عضلانی با ورزش
ورزش منظم، همراه با سبک زندگی سالم، بهترین راه برای قوی و سالم نگه‌داشتن سیستم اسکلتی عضلانی است. کشش، تقویت و بهبود وضعیت بدن با استفاده از حرکات اصلاحی و فعالیت‌های عملکردی به بهبود ناهنجاری های اسکلتی عضلانی کمک بسیاری می‌کنند. دو مرحله برای درمان عارضه‌های اسکلتی عضلانی باید طی شود، اول درک مکانیسم آسیب و اینکه چه حرکت‌هایی باعث درد می‌شوند و دوم اینکه چگونه الگوهای حرکتی اشتباه باید اصلاح شوند.
بهترین ورزش‌ها برای بیماران مبتلایان به ناهنجاری اسکلتی عضلانی
-
پیاده‌روی
بهترین دارو برای شروع البته اگر مشکل زانو حاد نباشد راه‌رفتن با سرعت کم تا متوسط است. این ورزش نه‌تنها به کاهش وزن کمک می‌کند، بلکه برای تقویت عضلات نیز مفید است.
-
اصلاح وضعیت بدن
با دریافت برنامه از یک متخصص ورزشی معتبر می‌توانید برنامه‌ای مخصوص برای سیستم بدنی خود دریافت کنید. اغلب برنامه‌های اصلاحی ورزش‌های ساده‌ای دارند که می‌توانند در درازمدت مشکلات بسیاری را حل کرده و بهبود وضعیت سلامتی کمک کنند.
-
تمرینات تقویتی
تمرینات تقویتی به افراد مبتلا به MSD کمک می‌کند که بدون درد حرکت کنند، بنابراین تمرینات تقویتی با تقویت عضلات و آموزش به بدن در مورد نحوه انجام درست حرکات مفید است.
-
تمرینات کششی
تمرینات کششی یا تمرینات انعطاف‌پذیری باید در برنامه گنجانده شود تا دامنه کامل حرکت بازیابی شده و توانایی آنها برای تکمیل فعالیت‌های عملکردی بهبود یابد. بهتر است کشش عضلات باید به‌صورت روزانه انجام شود.
جمع‌بندی
شاید نتوان با اطمینان کفت که ورزش و فعالیت‌های بدنی می‌توانند به طور کامل ناهنجاری های اسکلتی عضلانی مادرزادی را بهبود بخشند؛ اما قطعاً می‌توان گفت که وضعیت را بهتر و در مواردی حتی باعث درمان ناهنجاری می‌شوند.
اما این نکته تنها درباره ناهنجاری اسکلتی مادرزادی بود، بسیاری از افراد مبتلا به ناهنجاری های اسکلتی به‌مرورزمان به دلایلی که پیش‌تر گفته شد دچار این عارضه شده‌اند که می‌توانند با رعایت‌کردن نکاتی از جمله تغذیه مناسب، انجام حرکات اصلاحی و بهبود وضعیت بدنی درمان شده و از درد رها شوند.
ابتلا به این ناهنجاری‌ها را جدی گرفته و هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کنید تا از ابتلا به سایر بیماری‌های مرتبط و دردهای طاقت‌فرسا جلوگیری کنید.
افزودن دیدگاه