روانشناسی ورزشی؛ روانشناس ورزشی کیست؟ 4 تکنیک روانشناسی ورزش

روانشناسی ورزشی چیست؟

روانشناسی ورزشی در واقع به مطالعه چگونگی تأثیر عوامل روانی بر ورزش، عملکرد ورزشی، تمرینات و فعالیت‌های بدنی می‌پردازد. روانشناس ورزشی بررسی می‌کند که چگونه شرکت در ورزش می‌تواند سلامت و تندرستی را بهبود بخشد. همچنین به ورزشکاران کمک می‌کند تا از روانشناسی برای بهبود عملکرد ورزشی و سلامت روان خود استفاده کنند.

روانشناسی ورزش فقط با ورزشکاران نخبه و حرفه‌ای کار نمی‌کند. آنها به‌تمامی ورزشکاران از مبتدی تا حرفه‌ای کمک می‌کنند تا یاد بگیرند چگونه از ورزش کردن لذت ببرند و به برنامه ورزشی خود پایبند باشند. آنها با استفاده از ورزش و تمرینات ورزشی زندگی و رفاه ذهنی مردم را بهبود می‌دهند.

«بیشتر بخوانید: تاثیر ورزش بر سلامت روان؛ نقش ورزش در سلامت روان چیست؟»

تاریخچه روانشناسی ورزش

روانشناسی ورزشی یک‌رشته نسبتاً جوان در رشته روانشناسی است. اولین آزمایشگاه تحقیقاتی اختصاص‌داده‌شده به این موضوع در سال ۱۹۲۵ در ایالات متحده افتتاح شد. اولین آزمایشگاه مدت کوتاهی بعد (در اوایل دهه ۱۹۳۰) تعطیل شد و تحقیقات آمریکایی در این زمینه تا اواخر دهه ۱۹۶۰ ازسرگرفته نشد تا زمانی که دوباره تمایل و علاقه‌ای به این رشته به وجود آمد.

در سال ۱۹۶۵، انجمن بین‌المللی روانشناسی ورزش ((ISSP تأسیس شد. در دهه ۱۹۷۰، روانشناسی ورزشی به‌عنوان یک‌رشته دانشگاهی در مؤسسات آموزشی در سراسر آمریکای شمالی ارائه شد.

در دهه ۱۹۸۰، بر روی رشته روانشناسی ورزشی از لحاظ علمی تمرکز بیشتری شد و محققان شروع به بررسی چگونگی استفاده از روانشناسی برای بهبود عملکرد ورزشی کردند. آنها همچنین چگونگی استفاده از ورزش را برای بهبود خلق‌وخو و کاهش سطح استرس مورد بررسی قرار دادند.

گرایش‌های مختلف روانشناس ورزشی

همان‌طور که انواع مختلفی از روانشناسان وجود دارد، از روانشناسی بالینی گرفته تا روانشناسی رشد و روانشناسان پزشکی قانونی، انواع مختلفی از روانشناسان ورزشی نیز وجود دارد.

• روانشناس ورزشی تربیتی

یک روانشناس ورزشی تربیتی از روش‌های روان‌شناختی برای کمک به ورزشکاران جهت بهبود عملکرد ورزشی آن‌ها استفاده می‌کند. این گرایش شامل آموزش نحوه استفاده از تکنیک‌های خاصی مانند تصویرسازی، تعیین هدف یا صحبت با خود برای عملکرد بهتر در زمین یا باشگاه است.

• روانشناس ورزشی بالینی

روانشناسان ورزشی بالینی با ورزشکارانی کار می‌کنند که دارای شرایط سلامت روانی نامساعد مانند افسردگی یا اضطراب هستند. این کار شامل استفاده از استراتژی‌هایی از روان‌شناسی ورزشی و روان‌درمانی است. یک روان‌شناس ورزشی بالینی به ورزشکاران کمک می‌کند تا سلامت روان و عملکرد ورزشی خود را هم‌زمان بهبود بخشند.

• روانشناسان ورزشی

یک روانشناس ورزشی با مراجعه‌کنندگان غیرورزشکار یا ورزشکاران روزمره کار می‌کند تا به آنها کمک کند یاد بگیرند که چگونه ورزش کردن را به یک عادت تبدیل کنند. این کار می‌تواند شامل برخی از تکنیک‌های مشابه مورداستفاده سایر روانشناسان ورزشی باشد، مانند هدف‌گذاری، تمرین ذهن‌آگاهی و استفاده از تکنیک‌های انگیزشی.

کاربردهای روانشناسی ورزشی

روانشناسی ورزشی رشته‌ای متنوع است و موضوعات مختلفی را در بر می‌گیرد که موردتوجه ویژه روانشناسان ورزشی هستند، از جمله:

• تمرکز توجه

تمرکز توجه شامل توانایی حذف عوامل حواس‌پرتی (مانند انبوه طرف‌دارانی که فریاد می‌زنند) و تمرکز بر روی کار در حال انجام است. این به ورزشکاران اجازه می‌دهد تا تمرکز ذهنی خود را مدیریت کنند، حتی در مواجهه با چیزهای دیگری که حواس آنها را ممکن است پرت کند یا باعث جلب‌توجه آنها شود.

راهبردهای رایجی که ممکن است برای این منظور مورداستفاده قرار گیرند عبارت‌اند از تنفس عمیق، توجه به سیگنال‌ها، احساسات بدن و تمرکز حواس. همه اینها می‌تواند به ورزشکاران کمک کند تا روی لحظه حال تمرکز کنند.

• سرسختی ذهنی

سرسختی ذهنی به یک حوزه موردعلاقه در روانشناسی ورزشی تبدیل شده است. این اصطلاح به ویژگی‌های روانی خاصی اطلاق می‌شود که برای رسیدن به عملکرد مطلوب یک ورزشکار مهم هستند.

از جمله این ویژگی‌ها، داشتن باور تزلزل نپذیر به خود، توانایی عقب‌نشینی از شکست‌ها و میل سیری‌ناپذیر برای موفقیت است. واکنش مثبت به موقعیت‌ها، حفظ آرامش تحت‌فشار و حفظ کنترل از موارد دیگری هستند که به سرسختی ذهنی کمک می‌کنند.

«بیشتر بخوانید: تاب آوری در ورزشکاران؛ 8 راهکار تقویت تاب آوری و گذر از سختی‌ها»

• تجسم و هدف‌گذاری

تعیین هدف و سپس تجسم برای هر مرحله لازم جهت رسیدن به آن هدف می‌تواند به آمادگی ذهنی ورزشکار برای تمرین یا مسابقه کمک کند. تجسم شامل ایجاد یک تصویر ذهنی از آنچه که قصد انجامش را دارید است. ورزشکاران می‌توانند از این مهارت برای تصور نتیجه‌ای که دنبال می‌کنند استفاده کنند. آنها ممکن است خود را در حال برنده‌شدن در یک مسابقه تجسم کنند، برای مثال زمانی که مراحل لازم برای تکمیل یک حرکت دشوار را طی می‌کنند.

تجسم همچنین می‌تواند برای کمک به ورزشکاران در احساس آرامش و تمرکز بیشتر قبل از یک رویداد مفید باشد.

• ایجاد انگیزه و تیم‌سازی

برخی از روانشناسان ورزشی با ورزشکاران و مربیان حرفه‌ای کار می‌کنند تا با افزایش انگیزه، عملکرد را بهبود بخشند. یک موضوع اصلی در روانشناسی ورزشی، مطالعه مبحث انگیزه به‌خصوص انگیزه‌های بیرونی و درونی می‌پردازد.

محرک‌های بیرونی پاداش‌های بیرونی مانند جام‌ها، پول، مدال‌ها یا موقعیت اجتماعی هستند. محرک‌های درونی از درون ناشی می‌شوند، مانند میل شخصی برای برنده‌شدن یا احساس غرور ناشی از انجام یک مهارت.

تیم‌سازی نیز موضوع مهمی در این زمینه است. روانشناسان ورزشی ممکن است با مربیان و ورزشکاران برای ایجاد حس رفاقت و کمک به آنها در یک همکاری مؤثر، با یکدیگر کار کنند.

• اضطراب

روانشناسان حرفه‌ای ورزشی به ورزشکاران کمک می‌کنند تا با فشار شدید ناشی از رقابت کنار بیایند. این موضوع اغلب شامل یافتن راه‌هایی برای کاهش اضطراب عملکرد و مبارزه با فرسودگی شغلی است.

معمولاً ورزشکاران قبل از بازی، اجرا یا مسابقه عصبی می‌شوند که این اعصاب می‌توانند تأثیری منفی بر عملکرد آنها داشته باشند؛ بنابراین، یادگیری تاکتیک‌های حفظ آرامش برای کمک به ورزشکاران جهت انجام بهترین عملکردشان ضروری است.

تاکتیک‌هایی که ممکن است توجه این حوزه از روان‌شناسی ورزشی به خود جلب کند، شامل مواردی مانند تکنیک‌های آرام‌سازی، تغییر افکار منفی، ایجاد اعتمادبه‌نفس و یافتن موارد حواس‌پرتی برای کاهش تمرکز بر اضطراب است.

فرسودگی شغلی همچنین می‌تواند برای ورزشکارانی اتفاق بیفتد که مکرراً فشار، اضطراب و برنامه‌های تمرینی شدید را تجربه می‌کنند. کمک به ورزشکاران برای بازگرداندن حس تعادل، یادگیری آرامش و حفظ انگیزه می‌تواند به مبارزه با احساس فرسودگی کمک کند.

• توان‌بخشی

یکی دیگر از تمرکزهای مهم روانشناسی ورزشی روی کمک به ورزشکاران جهت بهبود و بازگشت به ورزش پس از آسیب متمرکز است. یک آسیب ورزشی می‌تواند علاوه بر آسیب جسمی منجر به واکنش‌های عاطفی شود که در نتیجه باعث بروز احساس خشم، ناامیدی، یاس و ترس می‌شود.

روانشناسان ورزشی با این ورزشکاران کار می‌کنند تا به آنها کمک کنند که از نظر ذهنی با روند بهبودی کنار بیایند و پس از آماده‌شدن برای بازگشت به ورزش، اعتمادبه‌نفس را به آنها بازگردانند.

«بیشتر بخوانید: فواید ورزش کردن به همراه روش چیدن برنامه ورزشی و شروع ورزش»

تأثیر روانشناسی ورزش

تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از تکنیک‌های مختلف روانشناسی ورزشی می‌تواند به بهبود عملکرد انواع ورزشکاران در رشته‌های مختلف از ژیمناستیک کاران بسیار جوان (۸ تا ۱۳ سال) گرفته تا ورزشکاران حرفه‌ای المپیک کمک کند.

به‌عنوان‌مثال، یک تحقیق نشان داده که معمولاً پزشکان هنگام درمان بیماران ناخوشایند، واکنش‌های منفی نشان می‌دهند. بااین‌حال، زمانی که پزشکان از همان روال‌های روان‌شناختی ورزشکاران استفاده می‌کردند، توانستند این واکنش‌ها را بهتر کنترل کنند و فرایند مراقبت و بهبود بیمار خود را بهتر انجام دهند.

برخی دیگر پیشنهاد می‌کنند که روان‌شناسان ورزشی می‌توانند نقش مهمی در کاهش چاقی، به‌ویژه در کودکان داشته باشند. این روانشناسان با کمک به کودکان برای افزایش فعالیت بدنی و لذت‌بردن آنها از این فعالیت‌ها، به بچه‌ها در دستیابی به وزن مناسب و حفظ آن کمک کند.

«بیشتر بخوانید: خصوصیات یک ورزشکار حرفه ای؛ 12 ویژگی ورزشکاران حرفه ای و موفق»

تکنیک‌های روانشناسی ورزش

برخی از متخصصان هنگام کمک به مراجعه‌کنندگان خود از یک تکنیک خاص استفاده می‌کنند درحالی‌که برخی دیگر از طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های روانشناسی ورزشی استفاده می‌کنند.

1. آرامش پیش‌رونده

تکنیک‌های تمدد اعصاب فواید زیادی را به ورزشکاران ارائه می‌دهد. از جمله آنها می‌توان به افزایش اعتمادبه‌نفس، تمرکز بهتر و سطوح پایین‌تر اضطراب و استرس اشاره کرد که همه با هم روی بهبود تأثیرگذارند.

یکی از راهبردهای تمدد اعصاب روانشناسان ورزشی با مراجعه‌کنندگان خود، آرام‌سازی پیش‌رونده عضلانی است. این تکنیک شامل این است که آنها گروهی از ماهیچه‌ها را منقبض کرده و برای چند ثانیه به همان حالت منقبض عضلات را نگه می‌دارند، سپس عضلات را شل کرده و به آنها اجازه می‌دهند تا استراحت کنند.

2. هیپنوتیزم

برخی از متخصصان بهداشت از هیپنوتیزم برای کمک به بیماران خود جهت ترک سیگار استفاده می‌کنند. یک روانشناس ورزشی ممکن است از همین تکنیک برای کمک به مراجعه‌کننده خود برای عملکرد بهتر در ورزش انتخابی خود استفاده کند.

تحقیقات نشان می‌دهد که هیپنوتیزم (که شامل قراردادن شخص در وضعیت تمرکز با افزایش تلقین‌پذیری است) می‌تواند برای بهبود عملکرد ورزشکاران شرکت‌کننده در انواع ورزش‌ها، از بسکتبال گرفته تا گلف و فوتبال استفاده شود.

3. بیوفیدبک

بیوفیدبک شامل استفاده از بازخورد ارائه شده توسط بدن برای توجه به احساس فیزیولوژیکی بدن در مواقع استرس (بالارفتن ضربان قلب، عضلات منقبض و غیره) است. می‌توان از این اطلاعات برای کمک به کنترل این اثرات استفاده کرد و پاسخ بیولوژیکی مثبت‌تری ارائه داد.

یک بررسی سیستماتیک نشان داده که استفاده از بیوفیدبک با تغییرپذیری ضربان قلب باعث بهبود عملکرد ورزشی در بیش از ۸۵ درصد از مطالعات شد.

در تحقیقات دیگری نیز استفاده از بیوفیدبک برای کاهش استرس و اضطراب ورزشکاران ثابت شده است.

4. درمان شناختی رفتاری

از درمان شناختی رفتاری (CBT) برای کمک به افراد با استفاده از شناسایی و تغییر افکار و رفتارهای مخرب استفاده می‌شود؛ بنابراین، تنها منطقی است که ورزشکاران نیز می‌توانند از اثرات آن بهره‌مند شوند.

یک مطالعه موردی روی یک زن ۱۷ ساله اسکی‌باز کراس کانتری نشان داد که CBT به کاهش اضطراب عملکرد و درعین‌حال بهبود رفتارهای خاص ورزشی کمک می‌کند. ۱۷ تحقیق دیگر شامل ۱۶ ورزشکار NCAA Division با آسیب‌های شدید نشان داد که CBT به‌خوبی بعد عاطفی آنها را بهبود بخشیده و دوران نقاهت را کوتاه‌تر می‌کند.

تبدیل‌شدن به یک روانشناس ورزشی

تبدیل‌شدن به یک روانشناس ورزشی می‌تواند یک انتخاب شغلی هیجان‌انگیز برای بسیاری از دانشجویان روانشناسی باشد، به‌ویژه آنهایی که علاقه زیادی به ورزش و فعالیت بدنی دارند.

انجمن روانشناسی آمریکا APA) ) روانشناسی ورزشی را به‌عنوان «شغلی عالی» توصیف کرده و پیشنهاد می‌کند که افرادی که در بخش‌های ورزشی دانشگاه کار می‌کنند سالانه حدود ۶۰۰۰۰ تا ۸۰۰۰۰ دلار درآمد داشته باشند.

اگر به این حرفه علاقه دارید، با یادگیری بیشتر در مورد الزامات آموزشی، وظایف شغلی، حقوق و سایر ملاحظات در مورد مشاغل مرتبط با روانشناسی ورزشی کارتان را شروع کنید.

نتیجه‌گیری

روانشناسی ورزشی یا استفاده از تکنیک‌های روان‌شناختی در ورزش و تمرینات ورزشی، برای ورزشکاران و غیرورزشکاران به طور یکسان مزایایی را ارائه می‌دهد. همچنین شامل طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های طراحی شده برای افزایش عملکرد و تقویت پایبندی به ورزش است.

اگر به ورزش و روانشناسی علاقه دارید، تبدیل‌شدن به یک روانشناس ورزشی می‌تواند انتخاب شغلی خوبی باشد. چراکه به شما امکان می‌دهد از بین چند گزینه شغلی مختلف یکی که بیشتر به آن علاقه دارید را انتخاب کنید.

سؤالات متداول:

چرا روانشناسی ورزش مهم است؟

روانشناسی ورزشی فواید زیادی را به ورزشکاران ارائه می‌دهد، از بهبود عملکرد گرفته تا ریکاوری ذهنی سالم پس از تحمل آسیب فیزیکی، این موضوع به ورزشکاران کمک می‌کند تا در ورزش‌هایی که دوست دارند بمانند. روانشناسی ورزشی همچنین مزایایی را برای افراد غیرورزشکار ارائه می‌دهد، مانند کمک به آنها در پایبندی به یک برنامه ورزشی.

انجام ورزش منظم سلامت مغز را بهبود می‌بخشد، خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش می‌دهد، استخوان‌ها و ماهیچه‌ها را تقویت می‌کند و حفظ وزن سالم را آسان‌تر کرده و درعین‌حال طول عمر را افزایش می‌دهد.

روانشناسی ورزشی چگونه به ورزشکاران کمک می‌کند؟

تکنیک‌های مختلف روانشناسی ورزشی به روش‌های مختلفی کار می‌کنند. برخی برای تقویت اعتمادبه‌نفس استفاده می‌شوند. برخی دیگر برای کاهش اضطراب طراحی شده‌اند. اگرچه همه آنها یک هدف مشترک دارند و آن هم کمک به ورزشکار برای بهبود عملکرد خود است.

با مدرک روانشناسی ورزشی چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

روانشناسان ورزشی می‌توانند چند مسیر شغلی مختلف را انتخاب کنند. اگر می‌خواهید به ورزشکاران آموزش دهید که چگونه از طریق تکنیک‌های روانشناسی عملکرد خود را بهبود بخشند، می‌توانید به‌عنوان یک روانشناس ورزشی آموزشی این کار را انجام دهید.

اگر می‌خواهید با ورزشکارانی که بیماری روانی دارند کار کنید، یک روانشناس ورزشی بالینی این خدمات را ارائه می‌دهد.

اگر می‌خواهید با ورزشکاران روزمره در مقابل ورزشکاران حرفه‌ای کار کنید، تبدیل‌شدن به یک روانشناس ورزشی ممکن است انتخاب شغلی خوبی برای شما باشد.

روانشناسی ورزش را کجا می‌توان خواند؟

تعدادی از کالج‌ها و دانشگاه‌ها یک برنامه برای رشته روانشناسی ورزشی ارائه می‌دهند. برخی از آنها در مقطع کارشناسی و برخی دیگر در سطح مدرک کارشناسی ارشد یا بالاتر را هستند. بسته به مؤسسه آموزشی، ممکن است بتوانید روانشناسی ورزشی را به‌صورت آنلاین هم مطالعه کنید.

چگونه روانشناسی ورزشی می‌تواند عملکرد را بهبود بخشد؟

در برخی موارد، روانشناسی ورزشی با کاهش اضطراب، عملکرد را بهبود می‌بخشد و در برخی دیگر، با بهبود تمرکز یا افزایش سرسختی ذهنی کار می‌کند. یک روانشناس ورزشی می‌تواند به کشف مسائلی که ممکن است عملکرد ورزشکار را محدود کنند کمک کند. در روانشناسی ورزش از این اطلاعات برای تعیین اینکه کدام تکنیک‌های روان‌شناختی می‌توانند بهترین نتایج را ارائه دهند، استفاده می‌شود.